Dit jaar herdenken we in Enkhuizen het 400ste geboortejaar van Paulus Potter, de beroemde dierenschilder uit de 17de eeuw. De Potters waren echte Enkhuizers. Het gezin Potter woonde in de buurt van de Westerkerk. Daar zijn ook talloze Potters begraven, waaronder meester-scheepstimmerman Seger Pieterszoon Potter. Op zijn grafsteen is het volgende grafschrift te lezen: “Nadat yck heb 180 schepen gemaeckt, doen ben yck ten ende gheraeckt”.
Pieter, de vader van Paulus, was getrouwd met Aagje Pouwels Bartsius. Via haar had hij connecties met belangrijke Enkhuizer families. Hij was kunstschilder, glasschrijver en glasschilder van beroep. In Enkhuizen heeft Paulus niet lang gewoond, toen hij drie was verhuisden zijn ouders naar Leiden. Ongetwijfeld heeft Paulus gewerkt in het atelier van zijn vader en heeft hij daar connecties opgedaan. Pieter heeft niet het succes gehad van zijn zoon en is in 1652 In Amsterdam arm gestorven.
Paulus heeft in zijn korte leven, hij werd 28 jaar, een eigen stijl ontwikkeld. Hij stelde het dier centraal en schilderde ze, zo lijkt het, met liefde en bewondering. De dieren op zijn schilderijen lijken een eigen persoonlijkheid te hebben.
Zijn werk werd goed verkocht, hij maakte in zijn leven ongeveer 100 schilderijen en talloze etsen en tekeningen. Door de toegenomen welvaart in de eerste helft van de 17de eeuw in de Republiek nam het landbezit onder de rijken toe en dus ook hun belangstelling voor vee en paarden. De rijke Hollandse kooplieden hadden behoefte aan schone lucht en ruimte en kochten buitens waar ook dat heerlijke buitenleven werd getoond: schilderijen van vee, paarden en jachttafrelen in een mooi landschap. Zijn werk bleef geliefd en is in belangrijke musea te vinden zoals het Mauritshuis, waar zijn beroemde stier hangt.
In 1652 trouwde Paulus met Adriana Balckenende, de dochter van een bekende bouwmeester. Deze had eerst bezwaar tegen hun huwelijk, maar toen hem duidelijk werd dat Paulus een talentvol schilder was en dat bijvoorbeeld Prins Johan Maurits van Nassau Siegen zijn atelier bezocht, ging hij akkoord. Via deze connectie had Paulus toegang tot adellijke families en bouwde hij een vermogende klantenkring op. Kort na zijn huwelijk is hij gestorven, waarschijnlijk aan tuberculose.
In het kader van het 400ste geboortejaar is er in Enkhuizen veel te doen.
– Op twee juli organiseert de Vereniging Oud Enkhuizen een stadswandeling rond het thema: De tijd van Paulus Potter (start 19.00 uur, verzamelen op het landje van Top).
– In de Westerkerk is van 8 juli tot en met 14 sept. een tentoonstelling over Potter te zien (zie de website van de kerk).
– www.kunstenkhuizen.nl geeft een overzicht van alle activiteiten rond Potter.
– Er is ook een podcast over Potter gemaakt door Hein Keur. https://soundcloud.com/hein-keur/demoaflevering-1-van-goede
– https://www.streekomroepwestfriesland.nl/interview-barbara-moody-initiatiefneemster-paulus-potter-400-jaar/
Jorien Kant
archiefgroep Vereniging Oud Enkhuizen
